Podczas gdy po lewej stronie Wisły, na skarpie wiślanej królował „Joli Bord”, czyli wspomniany już wcześniej piękny brzeg, po drugiej stronie było jakby biedniej. Jak okiem sięgnąć tylko „żer” oznaczający po prostu pastwiska, pola i łąki. Wyraźne rozgraniczenie widoczne jest do dnia dzisiejszego. Na Żoliborzu możemy spacerować małymi uliczkami, pośród zieleni, niskiej, willowej zabudowy, a po przekroczeniu Wisły wita nas elektrociepłownia, zgliszcza FSO, kilka salonów samochodowych, sześć pasów ulicy Jagiellońskiej i gigantyczna bocznica kolejowa.
1.jpg
2.jpg
Na pytanie - z czym kojarzy ci się dzielnica Żerań, większość osób odpowie bez zastanowienia, że z Fabryką Samochodów Osobowych. Skojarzenie jak najbardziej prawidłowe (tak przyjęło się mówić) jednak zawiera ono dwa zasadnicze błędy rzeczowe. Po pierwsze FSO nie jest zlokalizowane na Żeraniu, tylko w obrębie Pelcowizny. Po drugie, zarówno Żerań, jak i inne obszary stolicy np. Powiśle, Gocław, Muranów, nie są dzielnicami tylko „rejonami”. Oznacza to, że FSO znajduje się ni mniej, ni więcej, na Pradze Północ. Nie ma to jednak większego znaczenia, biorąc pod uwagę, że FSO is dead.
Jak to zdechł ?!
Na to pytanie nie podejmuję się odpowiedzieć, bo jest to temat szerszy i dłuższy niż nasza kochana Vistula. Jednak kilka faktów sprawiło, że z FSO czuję się w jakimś stopniu związany.
Pierwszy z nich przypomina mi wakacje, które za młodu spędzałem na Bałkanach. Myślę, że poniższe zdjęcie mówi samo za siebie. Do dzisiaj w pamięci mam zapach benzyny ołowiowej po odpaleniu na ssaniu, prędkościomierz rozwijany z rolki, czarne fotele skóropodobne. No i popielniczki… już ich nie robią, podzieliły los budek telefonicznych!
3.jpg
W mojej rodzinie pojawiło się też kilka niecodziennych samochodów, z rodowodem FSO. Były to prototypy, które pochodziły z Ośrodka Badań i Rozwoju. Można je było wyrwać na przetargach m.in. na ul. Międzynarodowej. Tym sposobem, do Włoch pojechałem granatowym Caro z benzynowym silnikiem 1,8 od Citroena. Mieliśmy też Cargo, kiedy to jeszcze nie było modne
Trafiło się Atu w siwym podkładzie, Atu ze światłami od Caro, żółty Polonez „follow me” z Okęcia i dwa analogi. Tym ostatnim, mój brat wystartował w kultowym rajdzie „Wertep” organizowanym na poligonie w Wesołej.
4.jpg
5.jpg
6.jpg
Po upadku FSO, na terenie Warszawy pozostało kilka miejsc i bardzo wiele osób, które chciały podtrzymać motoryzacyjne tradycje stolicy. Powstało muzeum w Norblinie (ostatecznie wykupione przez dewelopera i zamknięte), przez jakiś czas odbywały się imprezy na torze testowym FSO (wykupiony przez dewelopera i zamknięty).
7a.JPG
7.jpg
8.JPG
9.JPG
Bardzo ciekawym miejscem był kawałek placu oddany we władanie FSOAUTOKLUBu. Chłopaki ustawili tam kilka blaszanych garaży i w wolnym czasie przyjeżdżali dłubać przy swoich „wynalazkach”. Pojawiały się tam bardzo ciekawe fury, ale też i motocykle. To właśnie tam doszło do zakupu Jawy z wątku „JAWAm jeszcze pokażę”. A to moja (niegdyś) Zastava:
10.jpg
11.jpg
12.jpg
13.jpg
14.jpg
Ostatnia szansa na odwiedzenie FSO:
https://wystawaklasykow.pl/
Dlaczego w tej części Warszawy skumulowało się tak wiele fabryk i uciążliwych zakładów? Prawdopodobnie zadecydowały kwestie logistyczne. Na tyłach FSO, równolegle do ulicy Jagiellońskiej zlokalizowana jest ogromna bocznica kolejowa, która umożliwiała odbiór towarów w zasadzie bezpośrednio z poszczególnych fabryk. Jeśli któraś z nich nie znajdowała się przy szlaku kolejowym, powstawała odnoga. Jedną z takich odnóg postanowiliśmy odszukać. Okazała się być w dużym stopniu zrujnowana i zapomniana…
15.jpg
16.jpg
17.jpg
18.jpg
19.jpg
Ciekawym punktem na mapie Warszawy jest również Kanał Żerański. Jego potencjał rośnie wprost proporcjonalnie do stopnia „oddalenia mapy”. Jeśli będziemy analizowali teren na maksymalnym przybliżeniu, w oczy rzuci nam się śluza, która stanowi łącznik pomiędzy kanałem i Wisłą. Jak to mówią „moja osoba” nie zna się na tego typu instalacjach, jednak warto zaznaczyć, że jest to jedyna taka śluza w Polsce. Nie otwiera się jak brama w Soplicowie, tylko raczej jak drzwi w Wolfenstein 3D.
Jeśli pokręcimy troszkę scrollem to zobaczymy, że bezpośrednio za śluzą znajduje się Port Żerański. W tym momencie po raz kolejny zaryzykuję stwierdzenie „że większość” Warszawiaków nie ma o nim pojęcia. Tymczasem port istnieje, raczej nie funkcjonuje, ale za to ma swoją stocznię.
20.jpg
Jest też jednym z bardziej niedocenianych terenów rekreacyjnych w Warszawie. W słoneczny weekend można tam posiedzieć nad wodą, rozstawić namiot, zrobić grilla, lub zwodować Niewiadówkę…
21.jpg
22.jpg
Kolejne oddalenie, przynosi kolejne niespodzianki. Okazuje się bowiem, że jeśli wsiądziemy do kajaka pod Mostem Poniatowskiego, jesteśmy w stanie dopłynąć nim do Zegrza. Nawet jeśli bardzo się spieszymy!
23.jpg
Największą ciekawostką jest jednak fakt, że jeśli uda nam się znaleźć nad Morzem Bałtyckim jakiegoś frajera, któremu każemy płynąć z Gdańska w górę rzeki (skręcając tylko kilka razy) okaże się, że odwiedzi on (poza Wyszkowem
) Brześć, Czarnobyl, Kijów i wypłynie w okolicach Odessy, na Morzu Czarnym.
Jeśli uda mu się pokonać Podlasie, a wiadomo co robią tam z ludźmi
24.jpg
25.jpg
26.jpg
Na koniec zostawiłem temat, który elektryzuje nas najbardziej (no dobra, drugi z kolei).
EKOLOGIA
Okazuje się, że EC Żerań, przy której zawsze zalega znacząca górka węglowa, przechodzi na zasilanie gazowe. A co to się oznacza?! A to się oznacza, że wzdłuż Kanału Żerańskiego trzeba wyciąć około „wchuj” drzew. Ponieważ takie działanie wydaje się nie do końca zgodne z duchem ECO, w ramach rozgrzeszenia EC Żerań zafundowała rowerzystom ścieżkę po drugiej stronie kanału. Skorzystaliśmy z niej bardzo chętnie.
27.jpg
Kolejnym ukłonem w stronę rowerzystów było udostępnienie kładki, która niegdyś służyła do wywożenia popiołu z elektrociepłowni. Aktualnie jest ona znaczącym i bardzo efektownym elementem ścieżki rowerowej poprowadzonej wzdłuż Wisły.
28.jpg
29.jpg