„Łicz beter, mister?” – XRV, XTZ i 406 po Turcji. [2010]

[lord]

jak mawiał agent Smith w Matrixie - więcej, więcej...

[sambor1965]

Brawo Beddie!
Super relacja. Kolesie Amerykance, ktorych spotkales nie dojechali do Mongolii. Karstowi beemka zrobila kuku w Uzbekistanie. Spaliła się elektryka. Możesz dopisać BMW 650 do listy łicz beter.
Czekam na ciąg dalszy!

[RAFWRO]

Beddie
Fantastyczna przygoda.

[Cynciu]

no nie, niemożliwe, to nie może być koniec.
proszę o dalszą inspirację

[Beddie]

O Troi można poczytać, więc nie będę potencjalnych Czytelników nudził. Zanotowawszy ciepłotę powietrza, jaką pokazał pokładowy termometr ruszyłem w stronę cieśniny Dardanele, po drodze realizując wcześniejszy zamiar porównania wód Marmara i Egejskiego. Nie wywaliłem się nad tym drugim, więc ostatecznie kwestia fajności gleb nie została wyjaśniona. Poleżałem, podglądałem turecką parkę jakąś chwilę, ale, że wiało nudą, zacząłem kombinować, jakie by jeszcze sobie atrakcje zafundować. Wydumałem, że trza by przepłynąć cieśninę i zbadać europejską część Turcji i objeżdżając sobie spokojnie Marmara kierować się w stronę Istambułu po cholerną tenerkę.
Odnalazłem przystań promową, dogadałem się z ekipą pilnującą i biletującą i czekałem spokojnie, aż coś po mnie przypłynie.

[Beddie]

W końcu prom podpłynął. Załadowałem się, jako pierwszy licząc na to, że szybko będę po drugiej stronie. Okazało się, że podana godzina to termin przypłynięcia promu, a nie odpłynięcia. Obsługa czekała chyba, aż się odpowiednia ilość klientów zbierze. Zbierała się, owszem, ale powoli. To mi pozwoliło poobserwować sobie tych ludzi przez wizjer aparatu. Im czas płynie wolniej, naprawdę. Nawet w nosach dłubią powoli…

[Beddie]

Po osiągnięciu drugiego brzegu rozpocząłem poszukiwania jakiegoś ciekawego miejsca na nocleg. Spojrzałem na mapę i znalazłem miejsce, w którym kończy się droga. Zdecydowanie należało tam pojechać. I zobaczyć, jak takie miejsce faktycznie wygląda. Oczywiście na żywo sytuacja znacznie odbiegała od wizji kartografów. Przed wyjazdem wyczytałem, że tureccy kartografowie dość twórczo i niefrasobliwie podchodzą do tworzenia map – ta informacja znalazła potwierdzenie w rzeczywistości.
Rzeczywistość za to była znacznie ciekawsza, niżby wskazywała mapa. Przewodnik też nie rozpisywał się o tamtych okolicach, a szkoda. Sporo greckich ruin, tureckie fortyfikacje z pierwszej wojny światowej, malutkie zapomniane osady. Dojeżdżając do końca szutrowych odnóg, napotykałem zdziwione spojrzenia rybaków cerujących sieci i pijących czaj ze szklaneczek w kształcie żarówek. Wszędzie dróżka kończyła się żwirową wąską plażą bez możliwości rozbicia namiotu. Wracałem, szukałem dalej. Jadąc główną drogą dojechałem w końcu do jej końca. To był monumentalny pomnik poległych w tym miejscu Turków w walkach w czasie pierwszej wojny światowej.

[Beddie]

Wikipedia pisze:
19 lutego 1915 roku duża flota brytyjskich i francuskich okrętów rozpoczęła pierwszy atak na Dardanele, bombardując turecki brzeg. Atak okazał się sukcesem politycznym – Bułgaria przerwała negocjacje z Niemcami, Grecja zaoferowała swoją pomoc, również Włochy zaczęły przejawiać chęć przyłączenia się do Ententy, ale efekt militarny był niewielki. Nowy atak rozpoczął się 18 marca. Jego celem była eliminacja tureckich baterii, zwłaszcza w najwęższym punkcie Dardaneli, gdzie cieśnina ma niecałe dwa kilometry szerokości, i przedarcie się na Morze Marmara. Okręty aliantów miały wyeliminować znajdującą się tam niemiecką eskadrę złożoną z ciężkiego krążownika "Goeben" i lekkiego krążownika "Breslau", a następnie przeprowadzić demonstrację siły wobec Konstantynopola (Stambułu) zmierzającą do wyeliminowania Turcji z wojny. Potężna flota, w której znalazło się 16 pancerników, odniosła początkowo kilka sukcesów, eliminując wiele baterii tureckich. Nie wykryto jednak w porę pola minowego ustawionego przez turecki okręt "Nusret" i po wejściu na nie zatonęło tam wiele okrętów - między innymi 3 pancerniki - brytyjskie HMS "Ocean" i HMS "Irresistible" i francuski "Bouvet", a krążownik liniowy HMS "Inflexible" został ciężko uszkodzony, podobnie jak dwa francuskie pancerniki "Gaulois" i "Suffren".
Poważne straty, oraz zła pogoda spowodowały, że alianci nie ponowili ataku, a wkrótce wskutek zaangażowania się w całą operację sił lądowych, całkowicie zrezygnowali z przedarcia się przez cieśninę przy użyciu wyłącznie sił morskich. Z punktu widzenia Turków było to niezwykle fortunne posunięcie, jako że zapas amunicji do ich baterii brzegowych był już na wyczerpaniu. Gdyby alianci podjęli ponowną próbę, pomimo strat z 18 marca, wynik całej bitwy byłby zapewne inny.

Na miejscu znalazłem wspomniany wcześniej pomnik w kształcie taboretu, flagę, jakiej nie widziałem wcześniej – rozmiarów nie udało mi się oszacować spod masztu, ale, wierzcie mi, była gigantyczna.
Oprócz tego cmentarz (chyba) – też monumentalny – z ciekawą formą pomników – jak okna.
Znowu podeprę się wikipedią:
Po niepowodzeniu ataków okrętów wojennych oczywiste stało się, że potrzebna będzie obecność wojsk lądowych w celu wyeliminowania bardzo mobilnej tureckiej artylerii. Dopiero to umożliwiłoby alianckim trałowcom oczyszczenie wód zatoki z min, co ponownie pozwoliłoby na użycie większych okrętów.
Na początku 1915 roku w Egipcie przebywała spora grupa ochotników z Australii i Nowej Zelandii, odbywająca szkolenie przed wysłaniem do Francji. Grupa ta nazwana ANZAC składała się z australijskiej 1. dywizji i dywizji australijsko-nowozelandzkiej. Generał Hamilton przejął dowództwo nad tymi jednostkami, do których dołączyły jeszcze brytyjska 29. dywizja, dywizja Marynarki Królewskiej i francuska Corps expéditionnaire d’Orient.
Naprzeciw armii Hamiltona stanęła turecka 5. armia pod dowództwem niemieckiego doradcy wojskowego armii ottomańskiej, generała von Sandersa. 5. armia, której zadaniem była obrona obu brzegów zatoki, liczyła 84 tys. żołnierzy i składało się na nią 6 dywizji W okolicach Bulair stacjonowały dywizje 5. i 7. Koło przylądka Helles, na końcu półwyspu, znajdowała się 9. dywizja, a 19. dywizja stanowiła rezerwę. Brzeg azjatycki broniony był przez 3. i 11. dywizję.
Plan inwazji z 25 marca zakładał, że 29. dywizja wyląduje przy Helles, a następnie zacznie się posuwać w kierunku fortów Kilitbahir. ANZAC mieli wylądować na północ od Gaba Tepe na wybrzeżu Morza Egejskiego, skąd mogliby kontrolować cały półwysep, zapobiegając przybyciu posiłków lub wycofaniu się obrońców tureckich. Zadaniem Francuzów było przeprowadzenie mylącego Turków lądowania przy Kum Kale po stronie azjatyckiej.
Informacje o tym froncie nietrudno znaleźć – kończąc więc, podaję informację świadczącą o skali frontu:
Bitwa o Gallipoli - bitwa toczona od 25 kwietnia 1915 do 9 stycznia 1916, która w założeniu ententy miała być początkiem większej operacji mającej za zadanie zdobycie Stambułu i wyeliminowanie z wojny Imperium Osmańskiego. Operacja ta zakończyła się fiaskiem państw ententy. Łącznie straty obu stron wyniosły 131.000 zabitych i 262.000 rannych.
W Turcji kampania ta znana jest jako bitwa o Çanakkale, w Anglii nazywa się ją kampanią dardanelską, a w Australii i Nowej Zelandii - po prostu Gallipoli.
Byłem na Helles. Pamięć o tych wydarzeniach jest żywa. Ogromne ilości autobusów z dziećmi i młodzieżą przybywają, żeby złożyć hołd poległym. Nacjonalizm turecki był tam dla mnie widoczny, jak nigdzie indziej. Oprócz pomnika, cmentarza, była amfiteatralna widownia ze sceną, parkingi itp. Innych miejsc, do których podjeżdżały autobusy było sporo – raczej się tam nie zapuszczałem bo jakoś tłum mnie nie pociągał.

[Beddie]

Pomysł spania pod taboretem uznałem za świetny, ale weryfikacja nastąpiła nagle i brutalnie. Zdjęcia, które zamieściłem – są z chwili, kiedy jedne autobusy odjechały, a drugie dojeżdżały. Odpiąłem kufry – wynalazłem fajną ławeczkę (od tamtej pory lubię raz na jakiś czas kimnąć na ławce…) i zacząłem wydłubywać kuchenkę, żeby napić się kawy. I nadjechali. Na oko siedemset tysięcy sztuk rozwrzeszczanej młodzieży. Dane mogą być nieco zawyżone – ale należy brać poprawkę na stres.
Spakowałem imbryczek, kuchenkę i godnie się oddaliłem, jak zwykle odprowadzany zdziwionymi spojrzeniami.
Kolejnym obiektem, który przykuł moją uwagę był kolejny pomnik. Niestety – remontowany – co okazało się na miejscu, więc ogrodzony. Jeżdżąc po ugorze i szukając dojścia do pomnika napotkałem pierwszy raz żółwia. Potem spotykałem je już często – niestety – połowa z tych na drodze już po wystrzale spod koła tureckiego autobusu… Żywe przenosiłem poza pobocze.

[Cynciu]

I jeszcze żółwie ratował no
Czytamy i czekamy na dalej
Noooo, nie każ prosić